ارزش ذاتی بیتکوین و ارزهای دیجیتال در چیست؟

اگر در بازار ارزهای دیجیتال فعال هستید و حتی 1 دلار دارایی دارید، خواندن این مقاله برای شما واجب است!
هر زمان بحث ارزش‌گذاری دارایی‌ها مطرح می‌شود، تفاوت دیدگاه‌ها غوغا می‌کند. مخصوصا زمانی که ارزش‌گذاری مربوط به دارایی‌هایی باشد که فیزیکی نباشند مانند سهام شرکت‌های تکنولوژی یا حتی قیمت‌گذاری نرم‌افزارها. بیتکوین و ارزهای دیجیتال هم نه تنها از این قاعده مستثنی نیستند بلکه احتمالا سخت‌ترین و پیچیده‌ترین نمونه برای این مسئله هستند.
در این مقاله سعی داریم، انواع روش‌هایی که برای ارزش‌گذاری بیتکوین لازم است را برای شما شرح دهیم.

انواع روش‌های ارزش‌گذاری ارزهای دیجیتال و بیتکوین:

روش‌های ارزش‌گذاری ارزهای دیجیتال متفاوت‌تر از دارایی‌های دیگر مثل سهام یا املاک است. روش‌های گوناگونی برای پیدا کردن ارزش بیتکوین وجود دارد. که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

روش اول: قانون متکالف

قانون Metcalfe عنوان می‌کند که ارزش هر شبکه‌ای باید مربعی از تعداد کاربران فعال آن شبکه باشد. یعنی تعداد کاربران به توان 2.
ارزش شبکه را در مورد بیتکوین می‌توانیم همان ارزش بازار یا مارکت کپ در نظر بگیریم.
فرمول: NV ~ n²

در این لینک می‌توانید شاخص NVM را که همان Network Value to Metcalfe Ratio است را مشاهده کنید. این شاخص ارزش بازار بیتکوین را به ارزش شبکه طبق فرمول Metcalfe تقسیم می‌کند. وقتی نسبت برابر 1 است یعنی ارزش بازار بیتکوین برابر ارزش شبکه است.
تصور کنید که قیمت بیتکوین قرار باشید طبق این فرمول تعیین شود. احتمالا با همدیگر هم عقیده هستیم که بلاکچین و بیتکوین آینده دنیا را شکل می‌دهند و زمانی که تعداد کاربران شبکه بیتکوین به شدت افزایش پیدا کند و این تکنولوژی همه‌گیر شود، مطابق این فرمول قیمت بازار بیتکوین تا چه اعدادی می‌تواند رشد داشته باشد!

روش دوم: هزینه تولید هر واحد بیتکوین

در اقتصاد نظریه‌ای وجود دارد که بیان می‌کند، در یک بازار رقابتی بین تولیدکنندگانی که یک محصول مشابه را تولید می‌کنند، قیمت فروش محصول به سمت هزینه نهایی تولید گرایش دارد. در بیتکوین تولیدکنندگان ماینرهای هستند که مقدار زیادی برق را برای استخراج بیتکوین مصرف می‌کنند.

از لینک زیر می‌توانید هزینه تولید هر بیتکوین را همراه با نمودار آن مشاهده کنید:
نمودار هزینه تولید هر واحد بیتکوین

روش سوم: تئوری پول‌گرایی

در این روش به دنبال ارزش‌گذاری بیتکوین بر اساس عرضه پول، سرعت گردش پول و کالاهای تولید شده توسط این ارز هستیم. کل پول (M1) در ایالت متحده آمریکا در سال 2021 بیشتر از 20 تریلیون دلار است. اگر بیتکوین فقط %15 از این ارزش را بدست بگیرد باید ارزش بازار آن تقریبا با 3 تریلیون دلار برسد. که با توجه به عرضه 21 میلیونی تمام بیتکوین‌ها، برای هر بیتکوین به عدد 143000 دلار می‌رسیم.

روش چهارم: عرضه و تقاضا و نایاب بودن بیتکوین

عرضه که کاهش پیدا کند در شرایط عادی میزان تقاضا افزایش پیدا می‌کند. اصل Scarcity در بیتکوین به این موضوع اشاره دارد که با توجه به محدودیت 21 میلیونی بیتکوین هرچه که جلوتر می‌رویم، تلاش برای رسیدن به بیتکوین و سهم داشتن از این 21 میلیون عدد بیشتر و بیشتر می‌شود.
در اینجا بهتر است نگاهی به روش S2F بیندازیم. مدل ارزش‌گذاری Stock to Flow(استاک تو فلو) به زبان ساده روشی برای سنجش فراوانی یک منبع است. نسبت S2F بیانگر مقدار منبع ذخیره شده نسبت به مقدار منبع تولید شده به صورت سالانه است. با استفاده از این مدل، پیشبینی قیمت بیت کوین امکان پذیر است.

روش ارزش‌گذاری Stock to Flow به طور کلی برای منابع طبیعی استفاده می‌گردد. برای مثال در مورد طلا تخمین‌های متفاوتی از منابع موجود و استخراج شده وجود دارد. با این حال، شورای جهانی طلا تخمین زده است که تاکنون حدود 190 هزار تن طلا استخراج شده است. بنابراین مقدار Stock در مدل Stock to Flow برای طلا برابر با 190 هزار تن است. در همین حال، تخمین زده می‌شود که سالانه حدود 2500 تا 3500 تن طلا استخراج می‌شود. این مقدار نیز برابر با فاکتور Flow در مدل Stock to Flow است.
اکنون با داشتن هر دو مقدار Stock و Flow، می‌توان نسبت S2F طلا را محاسبه کرد که این عدد برای طلا حدود 59 است.

به همین شیوه و با توجه به تعداد بیتکوین‌های ماین شده تا لحظه حال و همینطور تعداد بیتکوین‌های ماین شده در هر سال، می‌توان از این روش ارزش‌گذاری برای بیتکوین نیز استفاده کرد. همچنین در نظر داشته باشید که با توجه به رویداد هاوینگ، تعداد بیتکوین‌های استخراج شده هر چهار سال یکبار نصف می‌شود!

از لینک زیر می‌توانید نمودار S2F بیتکوین را مشاهده کنید:
نمودار مدل Stock to Flow بیتکوین

چرا عده‌ای بیتکوین را بی‌ارزش می‌دانند؟

به دلیل اینکه بیتکوین‌ها مجازی هستند و تمام آن‌ها در کامپیوترها و شبکه قرار دارند، عده‌ای تصوری از اینکه بابت ایجاد این بیتکوین‌ها پول و انرژی صرف شده است را ندارند، به همین دلیل بیتکوین را بی‌ارزش قلمداد می‌کنند.
ارزش بیتکوین به اعتماد مردم و جامعه آن است. همینطور که پول رایج کشورها که به پول فیات(fiat currency) معروف هستند، از سال 1970 بی‌پشتوانه هستند و فقط به واسطه پیشوانه دولت است که ارزش دارند، بیتکوین هم تماما ارزش و بهای خود را از اعتماد مردم و ساختار عرضه و تقاضا دریافت می‌کند.
هرچند که برخلاف ارزهای فیات بیتکوین مازایای بیشتری اعم از غیرمتمرکز بودن، نایاب بودن، بخش‌پذیری و … را دارد که اعتماد مردم را صد چندان جلب می‌کند.

بیتکوین در مقابل ارزهای فیات(مانند دلار و یورو)

 اگر صرفا بیتکوین را بدون در نظر گرفتن دیگر ارزهای دیجیتال که ارزش‌های زیادی برای جامعه جهانی خلق می‌کنند مقایسه کنیم، بیتکوین دو ویژگی دارد که ارزهای فیات یا پول رایج کشورها این موارد را ندارند.

1. بیتکوین غیرمتمرکز است و هیچ نهادی بر آن سلطه ندارد و تمام توسط خود افراد جامعه بیتکوین توسعه داده می‌شود.
2. بیتکوین محدود است و حداکثر 21000000 عدد از آن وجود دارد و ارزش سرمایه‌ شما حفظ می‎شود.

شاید تا قبل از 1970 که دلار پشتوانه طلا داشت، امکان‌پذیر بود که ارزشی بیشتر برای دلار قائل شد اما پس از آن ارزش ارزهای فیات صرفا به خاطر اعتباری بود که دولت‌ها و بانک‌ها به این ارزها اختصاص می‌دهند. اما بیتکوین مزایایی چون غیرمتمرکز بودن و نایاب بودن را دارد که باعث تقاضای بیشتر آن می‌شود.

در مورد گزینه دوم که قانون محدود بودن بیتکوین است، این مورد اصلا در ارزهای فیات وجود ندارد و بانک‌های مرکزی تمام کشورها به راحتی هر زمان که اراده کنند می‌توانند با تغییر اعداد در ترازنامه بانک‌ها و … پول‌های جدید چاپ کنند و باعث ایجاد تورم شدید و کاهش ارزش پول خود شوند. اما بیتکوین محدود است و به معنای واقعی، ارزش سرمایه شما حفظ می‌شود.

بیتکوین در مقابل طلا

طلا اگرچه ویژگی‌های خاصی دارد که آن را ارزشمند می‌کند اما در حال حاضر در اقتصاد جهانی صرفا به عنوان یک دارایی برای “ذخیره ارزش” یا “store of value” استفاده می‌شود و اکثرا به صورت شمش در گاو صندوق‌های امنیتی نگهداری می‌شود. حال اگر بیتکوین را در قیاس با طلا قرار دهیم، بیتکوین هم ویژگی‌های خاصی دارد که به آن بها می‌دهد، مانند ایجاد سیستمی غیرمتمرکز و همینطور عرضه محدود و Scarcity آن.

پس اگر این دو را در مقابل هم صرفا به عنوان ابزاری برای ذخیره ارزش قرار دهیم، هرکدام ویژگی‌های مثبت و منفی دارند و هرکدام ارزشی را خلق می‌کنند که می‌تواند بر اساس دید عموم سرمایه‌گذاران عرضه و تقاضا را تغییر دهد. اگر ما طلا را صرفا یک دارایی با ارزش قلمداد کنیم که فقط برای ذخیره ارزش و تبادل در شرایط خاص با حجم سنگین استفاده شود، مثل این است که یک بنز آخرین مدل و فول آپشن را خریداری کنیم و صرفا در پارکینگ برای ذخیره ارزش نگهداری کنیم.
حال بیتکوین در کنار ذخیره ارزشی که برای ما دارد قابلیت‌های فراوان دیگری دارد که کاربردپذیری را هم برای ما به ارمغان می‌آورد.

اما اگر به سمت کاربرد‌پذیری برویم بیتکوین و ارزهای دیجیتال چندین پله بهتر ظاهر می‌شوند زیرا ارزشی واقعی خلق می‌کنند.

• بیتکوین تقسیم‌پذیر است و به راحتی به واحدها کوچک تبدیل می‌شود.
• بیتکوین بی‌نهایت می‌تواند استفاده شود و در اثر استفاده زیاد فرسوده نمی‌‎شود.
• ارزهای دیجیتال قابلیت انجام تراکنش‌ها را در اسرع وقت دارند.
• ارزهای دیجیتال قابلیت پیاده‌سازی قراردادهای هوشمند را بر بستری امن و مطمئن دارند.
• با استفاده از ارزهای دیجیتال و تکنولوژی بلاکچین ما قادر به ایجاد انواع و اقسام سیستم‌های غیرمتمرکز و هوشمند خواهیم بود. مانند بازی‌ها، سیستم‌های پرداخت، سیستم‌های وام‌دهی و اعتباربخشی و …
• بیتکوین و ارزهای دیجیتال هر روز درحال توسعه و بهبود هستند و مانند دیگر دارایی‌ها که سال‌هاست به همان شکل قبلی باقی مانده است نیستند.

چرا آینده در دستان ارزهای دیجیتال است؟

دو دلیل عمده برای این موضوع وجود دارد.

1. غیرمتمرکز بودن
2. سرعت بالاتر

انسان‌ها ذاتا به استقلال شخصی اهمیت ویژه‌ای می‌دهند، به همین دلیل اصلا تمایلی به کنترل شدن توسط شخص یا نهادی خارجی ندارند. بانک‌ها و دولت‌ها تماما در طی این سال‌های گذشته در حال سلطه بر شهروندان خود بوده‌اند از این رو استفاده از تکنولوژی بلاکچین و غیرمتمرکزسازی قدرت‌ها یکی از دلایل علاقه مردم جهان به این تکنولوژی‌ها است.
با بلاکچین ما می‌توانیم قراردادهای هوشمند را اجرایی کنیم که تماما تسلط دیگران را حذف می‌کند و عدالت را برقرار می‌سازد.

توجه: تمامی مطالب و مثال‌ها صرفا بُعد آموزشی داشته و به هیچ عنوان توصیه خرید یا فروش نمی‌باشد.
سرمایه آبی هیچ‌گونه مسئولیتی در این باره ندارد.